خودروی پراید، یکی از محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین خودروهای ایران، توسط شرکت سایپا تولید شده و در مدل‌های مختلفی مانند صبا، 111، 131، 132، 141 و وانت عرضه شده است. این خودرو به دلیل قیمت مناسب و دسترسی آسان به قطعات، مورد توجه بسیاری از رانندگان قرار گرفته است. اما آیا می‌دانید که پراید از چند قطعه تشکیل شده است؟ بر اساس اطلاعات موجود، یک خودروی پراید حدود 7000 تعداد قطعه دارد که قطعات اصلی آن شامل موتور، سیستم انتقال قدرت، شاسی، سیستم الکتریکی، بدنه و اجزای داخلی می‌شود.
در این مقاله، به بررسی جامع و دقیق تمامی این قطعات می‌پردازیم تا اطلاعات کاملی در اختیارتان قرار دهیم.
مقدمه
خودروی پراید به عنوان یکی از خودروهای پرطرفدار و پرکاربرد در ایران، توسط شرکت سایپا تولید شده و در مدل‌های متنوعی از جمله صبا، 111، 131، 132، 141 و وانت به بازار عرضه شده است. هدف از این مقاله، ارائه یک فهرست جامع از تمامی قطعات مورد استفاده در این خودروها بر اساس اطلاعات و منابع موجود است. تعداد بالای قطعات در پراید، حتی با وجود طراحی نسبتاً ساده آن، به دلیل وجود هزاران جزء کوچک و تخصصی است. این مقاله تلاش می‌کند تا با دسته‌بندی ساختاریافته قطعات بر اساس سیستم‌های اصلی خودرو، اطلاعات مفیدی به شما ارائه دهد.
به دلیل تنوع مدل‌های پراید و تفاوت‌های موجود در سال‌های تولید، تهیه یک فهرست کاملاً یکسان برای همه مدل‌ها ممکن نیست. با این حال، ما تمامی قطعات اصلی و فرعی را به تفکیک سیستم‌های خودرو بررسی کرده‌ایم تا این مقاله به منبعی جامع و قابل اعتماد تبدیل شود.
دسته‌بندی قطعات خودرو پراید
برای درک بهتر، قطعات خودرو پراید را بر اساس سیستم‌های اصلی آن دسته‌بندی کرده‌ایم. این دسته‌بندی شامل قوای محرکه، شاسی، سیستم الکتریکی، بدنه و اجزای خارجی، اجزای داخلی و لوازم جانبی است.
1. قوای محرکه
قوای محرکه، قلب تپنده خودرو، شامل موتور و سیستم انتقال قدرت است که وظیفه تولید و انتقال نیرو به چرخ‌ها را بر عهده دارد.
1.1. قطعات موتور
موتور پراید شامل اجزای پیچیده‌ای است که بسته به مدل و سال تولید، ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، مدل‌های قدیمی‌تر از سیستم کاربراتوری و مدل‌های جدیدتر از سیستم انژکتوری استفاده می‌کنند.
- اجزای اصلی موتور: بلوک سیلندر، سرسیلندر، پیستون‌ها، شاتون‌ها، میل‌لنگ، میل‌سوپاپ (ها)، سوپاپ‌ها (دود و هوا)، فنرهای سوپاپ، گیت‌های سوپاپ، کاسه‌نمد سوپاپ، تایپیت‌ها/اسبک‌ها، میله‌های تایپیت (در صورت وجود)، تسمه تایم/زنجیر تایم، تسمه تایم سفت‌کن (ها)، دسته‌موتورها.
- سیستم ورودی هوا: فیلتر هوا، محفظه فیلتر هوا، منیفولد ورودی هوا، دریچه گاز، شیر کنترل هوای دور آرام (در صورت وجود)، سنسور جریان هوای جرم (در صورت وجود)، سنسور فشار مطلق منیفولد (در صورت وجود).
- سیستم خروجی دود: منیفولد دود، مبدل کاتالیزوری، سنسور (های) اکسیژن، صداخفه‌کن (منبع اگزوز)، لوله میانی اگزوز، لوله اگزوز نهایی، آویزهای اگزوز.
- سیستم خنک‌کننده: رادیاتور (آب)، در رادیاتور، مخزن انبساط مایع خنک‌کننده، واترپمپ، ترموستات، فن (های) خنک‌کننده، کلاچ فن (در صورت وجود)، شلنگ‌های رادیاتور، شلنگ‌های بخاری، هسته بخاری.
- سیستم روغن‌کاری: کارتل روغن، پمپ روغن، فیلتر روغن، سنسور/سوئیچ فشار روغن، پیچ تخلیه روغن.
- سیستم سوخت‌رسانی: باک بنزین، پمپ بنزین (داخل باک و/یا خارجی)، فیلتر بنزین، لوله‌های سوخت، انژکتورهای سوخت، رگولاتور فشار سوخت (در صورت وجود)، لوله و درپوش باک بنزین.
تغییر از سیستم کاربراتوری به انژکتوری در مدل‌های جدیدتر، تفاوت‌هایی در قطعات مرتبط با تحویل سوخت و ورودی هوا ایجاد کرده است که باید در نظر گرفته شود.
1.2. سیستم انتقال قدرت
این سیستم وظیفه انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها را دارد. پراید عمدتاً با گیربکس دستی عرضه شده، اما در برخی مدل‌ها گیربکس اتوماتیک نیز وجود دارد.
- کلاچ (برای گیربکس‌های دستی): دیسک کلاچ، صفحه فشار کلاچ، بلبرینگ کلاچ، اهرم کلاچ، سیم کلاچ یا سیلندرهای اصلی و فرعی کلاچ هیدرولیک، مخزن روغن کلاچ (در صورت هیدرولیک بودن).
- گیربکس دستی: پوسته گیربکس، شفت ورودی، شفت خروجی، شفت اصلی، شفت زیرین، دنده‌ها، کشویی و توپی دنده، ماهک‌های تعویض دنده، میل ماهک‌ها، بلبرینگ‌ها، کاسه‌نمدها، واشرها، اهرم‌بندی تعویض دنده (سیم‌ها یا میله‌ها)، اهرم و دستگیره تعویض دنده.
- دیفرانسیل: پوسته دیفرانسیل، دنده کرانویل و پینیون، دنده‌های هرزگرد، دنده‌های جانبی، بلبرینگ‌های دیفرانسیل، کاسه‌نمد‌های دیفرانسیل.
- میل‌های محرک (پلوس‌ها): مفصل سرعت ثابت (CV) داخلی، مفصل سرعت ثابت (CV) خارجی، شفت‌های پلوس، گردگیرهای مفصل CV، مهره‌های پلوس.
در مدل‌های با گیربکس اتوماتیک، قطعاتی مانند مبدل گشتاور و واحد کنترل گیربکس (TCU) نیز به این مجموعه اضافه می‌شود.
1.3. نکات مربوط به قوای محرکه
قوای محرکه به دلیل اهمیت بالای آن، شامل قطعاتی است که اغلب نیاز به تعویض یا تعمیر دارند. تفاوت در حجم موتور (مانند 1318 سی‌سی و 1660 سی‌سی) و نوع گیربکس نیز بر مشخصات قطعات تأثیر می‌گذارد.
2. شاسی
شاسی پراید شامل سیستم تعلیق، سیستم فرمان، سیستم ترمز و چرخ‌ها است که برای کنترل، راحتی و ایمنی خودرو ضروری هستند.
2.1. سیستم تعلیق
سیستم تعلیق در محورهای جلو و عقب متفاوت است و بسته به مدل، ممکن است تغییراتی داشته باشد.
- تعلیق جلو: استرات‌ها (شامل کمک‌فنر و فنر یکپارچه)، کمک‌فنرها، فنرها (فنر لول)، طبق‌ها (بالا و پایین)، سیبک‌ها، میل فرمان، بازوهای میل فرمان، میل تعادل (میل ضد غلتش)، اتصالات میل تعادل، توپی چرخ‌ها، بلبرینگ‌های چرخ، پایه‌های استرات.
- تعلیق عقب: اکسل یکپارچه، بازوهای دنباله‌دار، کمک‌فنرها، فنرها (فنر لول)، توپی چرخ‌ها، بلبرینگ‌های چرخ.
کمک‌فنرها و فنرها از قطعات پرمصرف هستند که نقش مهمی در راحتی سواری و هندلینگ خودرو دارند.
2.2. سیستم فرمان
پراید از سیستم هیدرولیک فرمان بهره می‌برد که شامل اجزای متعددی است.
- اجزای سیستم فرمان: فرمان، ستون فرمان، میل فرمان، مجموعه جعبه فرمان (شامل دنده شانه‌ای و پینیون)، پمپ هیدرولیک فرمان، مخزن روغن هیدرولیک فرمان، شلنگ‌های هیدرولیک فرمان (فشار قوی و فشار ضعیف)، بازوهای فرمان، سوییچ‌های روی ستون فرمان (چراغ راهنما، برف‌پاک‌کن).
2.3. سیستم ترمز
سیستم ترمز پراید شامل ترمزهای دیسکی در جلو و کاسه‌ای در عقب است. برخی مدل‌ها نیز به سیستم ترمز ضد قفل (ABS) مجهز هستند.
- ترمزهای جلو: روتورهای ترمز/دیسک‌ها، کالیپرهای ترمز (شامل پیستون‌ها، درزگیرها و پیچ‌های هواگیری)، لنت‌های ترمز، براکت‌های نصب کالیپر، شلنگ‌های ترمز.
- ترمزهای عقب: کاسه‌های ترمز، لنت‌های ترمز کاسه‌ای، سیلندرهای چرخ (شامل پیستون‌ها و درزگیرها)، لوازم ترمز کاسه‌ای (فنرها، گیره‌ها، تنظیم‌کننده‌ها)، صفحات پشتی ترمز.
- سیستم اصلی ترمز: سیلندر اصلی ترمز (شامل مخزن و اجزای داخلی)، بوستر ترمز (تقویت‌کننده خلأ)، مخزن روغن ترمز (یکپارچه با سیلندر اصلی یا جداگانه)، لوله‌های ترمز (فلزی و شلنگ‌های انعطاف‌پذیر).
- سیستم ABS (در صورت وجود): واحد کنترل ABS (ECU)، واحد پمپ و موتور ABS، سنسورهای سرعت چرخ، واحد هیدرولیک ABS.
- ترمز دستی: اهرم ترمز دستی، سیم‌های ترمز دستی، کفشک‌های ترمز دستی (در صورت یکپارچه بودن با ترمزهای کاسه‌ای عقب) یا کالیپرهای ترمز دستی (در صورت دیسکی بودن عقب).
2.4. چرخ‌ها و لاستیک‌ها
- اجزا: چرخ‌ها/رینگ‌ها (فولادی یا آلیاژی)، لاستیک‌ها (با اندازه‌ها و انواع مختلف)، مهره‌های چرخ، والوهای لاستیک، قالپاق‌ها.
3. سیستم الکتریکی
سیستم الکتریکی پراید شامل باتری، سیستم استارت، جرقه‌زنی، روشنایی و سنسورها است که عملکرد صحیح خودرو را تضمین می‌کند.
3.1. سیستم استارت و شارژ
- اجزا: باتری، ترمینال‌ها و کابل‌های باتری، استارت موتور (شامل سلونوئید، آرمیچر، ذغال‌ها)، آلترناتور/دینام (شامل روتور، استاتور، یکسوساز، رگولاتور ولتاژ)، تسمه آلترناتور، رله استارت، سوییچ احتراق.
3.2. سیستم جرقه‌زنی
مدل‌های قدیمی‌تر از دلکو و مدل‌های جدیدتر از جرقه‌زنی الکترونیکی استفاده می‌کنند.
- اجزا: کوئل‌های جرقه‌زنی، شمع‌های جرقه‌زنی، وایرهای شمع، دلکو (در مدل‌های قدیمی‌تر)، ماژول جرقه‌زنی/ایگنایتر (در صورت وجود)، سنسور موقعیت میل‌لنگ، سنسور موقعیت میل‌سوپاپ.
3.3. سیستم روشنایی
چراغ‌های پراید در مدل‌های مختلف طراحی متفاوتی دارند.
- چراغ‌های خارجی: چراغ‌های جلو (شامل لامپ‌ها، بازتابنده‌ها، لنزها)، چراغ‌های عقب، چراغ‌های راهنما (جلو و عقب)، چراغ‌های ترمز، چراغ‌های دنده عقب، چراغ‌های مه‌شکن (جلو و عقب)، چراغ‌های پلاک، چراغ‌های خطر، چراغ‌های جانبی (در صورت وجود).
- چراغ‌های داخلی: چراغ سقفی، چراغ‌های نقشه (در صورت وجود)، لامپ‌ها/LEDهای روشنایی داشبورد، چراغ صندوق عقب، چراغ جعبه داشبورد (در صورت وجود).
3.4. سنسورها و واحدهای کنترل
- اجزا: واحد کنترل موتور (ECU)/واحد کنترل قوای محرکه (PCM)، سنسور جریان هوای جرم (MAF)، سنسور فشار مطلق منیفولد (MAP)، سنسور موقعیت دریچه گاز (TPS)، سنسور (های) اکسیژن، سنسور دمای مایع خنک‌کننده (CTS)، سنسور دمای هوای ورودی (IAT)، سنسور موقعیت میل‌لنگ (CKP)، سنسور موقعیت میل‌سوپاپ (CMP)، سنسور ضربه، سنسور سرعت خودرو (VSS)، واحد کنترل ABS (در صورت وجود)، سنسورهای سرعت چرخ (برای ABS).
3.5. دسته‌سیم و فیوزها
- اجزا: دسته‌سیم اصلی، دسته‌سیم موتور، دسته‌سیم داشبورد، دسته‌سیم روشنایی، دسته‌سیم‌های فرعی، جعبه فیوز، فیوزها (با آمپرهای مختلف)، رله‌ها.
3.6. آمپرها و کنترل‌های داشبورد
- اجزا: مجموعه نشانگرها (سرعت‌سنج، دورسنج، نشانگر سوخت، نشانگر دما، کیلومترشمار)، چراغ‌های هشداردهنده، سوییچ‌های چراغ‌های جلو، برف‌پاک‌کن‌ها، چراغ‌های خطر، دکمه‌های عملکردهای مختلف (مانند گرم‌کن شیشه عقب).
3.7. سیستم تهویه مطبوع (AC) و گرمایش
- اجزا: کمپرسور AC، کندانسور AC، اواپراتور AC، شیر انبساط، درایر گیرنده، شلنگ‌های AC، هسته بخاری، موتور دمنده، مقاومت موتور دمنده، سوییچ کنترل سرعت فن، پنل کنترل دما، کانال‌های هوا.
4. بدنه و اجزای خارجی
بدنه پراید شامل پانل‌ها، سپرها، شیشه‌ها و تریم‌های خارجی است.
4.1. پانل‌های بدنه
- اجزا: کاپوت، گلگیرهای جلو، گلگیرهای عقب، درهای جلو (شامل پانل‌های داخلی و خارجی)، درهای عقب، درب صندوق عقب، درب هاچبک (در صورت وجود)، سقف، کف خودرو، رکاب‌های جانبی، ستون‌های خودرو (A، B، C).
4.2. سپرها و جلوپنجره
- اجزا: مجموعه سپر جلو (روکش بیرونی، تیر ضربه، جاذب‌های انرژی)، مجموعه سپر عقب، جلوپنجره، جلوپنجره رادیاتور، براکت‌های سپر، تریم سپر.
4.3. شیشه‌ها
- اجزا: شیشه جلو، شیشه‌های درهای جلو، شیشه‌های درهای عقب، شیشه عقب، شیشه‌های جانبی (برای مدل‌های هاچبک یا وانت)، شیشه‌بالابرها (دستی یا برقی).
4.4. تریم و زهوارهای خارجی
- اجزا: زهوارهای درها/نوارهای محافظ جانبی، زهوارهای شیشه، زهوارهای رکاب، زهوارهای گلگیر (در صورت وجود)، زهوارهای سقف، زهوارهای درب صندوق عقب/هاچبک.
4.5. آینه‌ها
- اجزا: آینه‌های جانبی (چپ و راست، شامل محفظه و شیشه آینه)، آینه وسط.
4.6. سایر اجزای خارجی
- اجزا: دستگیره‌های درها (خارجی و داخلی)، بازو و تیغه‌های برف‌پاک‌کن، قفل و سیم کاپوت، قفل و سیم درب صندوق/هاچبک، درب و درپوش باک بنزین، آرم‌ها و نشان‌های خودرو.
5. اجزای داخلی
اجزای داخلی شامل صندلی‌ها، داشبورد، سیستم‌های ایمنی و سایر تجهیزات داخل کابین است.
5.1. صندلی‌ها و روکش‌ها
- اجزا: صندلی‌های جلو (راننده و سرنشین، شامل فریم، بالشتک، روکش – پارچه‌ای یا چرمی)، مجموعه صندلی عقب، روکش‌های صندلی، کمربندهای ایمنی (جلو و عقب، شامل جمع‌کننده، قفل، تسمه)، پشت‌سری‌ها.
5.2. داشبورد و پانل‌های تریم داخلی
- اجزا: مجموعه داشبورد (ساختار اصلی، دریچه‌های هوا، قاب نشانگرها، جعبه داشبورد)، پانل‌های درها (دسته‌های تکیه‌گاه دست، جیب‌های نقشه، توری بلندگوها)، کنسول وسط (محفظه‌های نگهداری، قاب اهرم تعویض دنده، قاب اهرم ترمز دستی)، تریم ستون‌ها، روداشبوردی، آفتابگیرها.
5.3. فرمان و کنترل‌ها
- اجزا: مجموعه فرمان (رینگ، پره‌ها، توپی)، بوق، سوییچ‌های روی فرمان (برای صدا، کروز کنترل در صورت وجود)، پوشش‌های ستون فرمان.
5.4. اهرم و دستگیره تعویض دنده
- اجزا: اهرم تعویض دنده، دستگیره تعویض دنده، گردگیر اهرم تعویض دنده، اهرم ترمز دستی، دستگیره اهرم ترمز دستی.
5.5. پدال‌ها
- اجزا: مجموعه پدال گاز (شامل اهرم‌بندی)، مجموعه پدال ترمز، مجموعه پدال کلاچ.
5.6. کفپوش‌ها و زیرپایی‌ها
- اجزا: کفپوش‌های اصلی (کفپوش کابین)، زیرپایی‌ها (قابل جابجایی)، کفپوش صندوق عقب/هاچبک.
5.7. سیستم‌های ایمنی
- اجزا: ایربگ‌ها (راننده و سرنشین)، واحد کنترل ایربگ (ACU)، پیش‌کشنده‌های کمربند ایمنی، محدودکننده‌های نیروی کمربند ایمنی.
5.8. سیستم صوتی و اطلاعات
- اجزا: واحد پخش رادیو/CD (هد یونیت)، بلندگوها (جلو و عقب)، آنتن (میله و پایه).
5.9. روشنایی داخلی
- اجزا: چراغ سقفی، چراغ‌های نقشه (در صورت وجود)، روشنایی داشبورد (لامپ‌ها/LEDهای یکپارچه).
5.10. سایر اجزای داخلی
- اجزا: آفتابگیرها، دستگیره‌های سقفی، دستگیره‌های داخلی درها، درب و قفل جعبه داشبورد، زیرسیگاری (در صورت وجود)، فندک (پریز برق)، آینه دید عقب.
6. لوازم جانبی و متفرقه
این بخش شامل قطعاتی است که به عملکردهای جانبی خودرو کمک می‌کنند.
- سیستم برف‌پاک‌کن: موتور برف‌پاک‌کن، اهرم‌بندی برف‌پاک‌کن (بازوها و محورها)، پمپ شیشه‌شور، مخزن مایع شیشه‌شور، نازل‌های شیشه‌شور.
- سیستم HVAC: موتور دمنده (مشترک با AC)، هسته بخاری، فن کندانسور AC (در صورت جدا بودن)، پنل کنترل HVAC، کانال‌های هوا و دریچه‌ها.
- باک و لوله‌های سوخت: باک بنزین، لوله پرکننده باک، درپوش باک، لوله‌های سوخت (از باک به موتور).
- اجزای سیستم اگزوز: آویزهای لوله اگزوز/پایه‌ها، بست‌های لوله اگزوز، محافظ‌های حرارتی.
- اتصالات: پیچ‌ها، مهره‌ها، پیچ‌های سرمته، واشرها (تخت، فنری)، گیره‌ها، پرچ‌ها.
- شلنگ‌ها و لوله‌ها: شلنگ‌های رادیاتور (بالا و پایین)، شلنگ‌های بخاری، شلنگ‌های خلاء، شلنگ‌های ترمز، شلنگ‌های هیدرولیک فرمان، شلنگ‌های سوخت.
- درزگیرها و واشرها: در موتور، گیربکس، سیستم خنک‌کننده و سایر بخش‌ها برای جلوگیری از نشتی.
- مایعات و روانکارها: روغن موتور، مایع خنک‌کننده/ضدیخ، روغن ترمز، روغن هیدرولیک فرمان، روغن گیربکس/واسکازین، مایع شیشه‌شور.
- فیلترها: فیلتر هوا، فیلتر روغن، فیلتر بنزین، فیلتر هوای کابین (در صورت وجود).
- متفرقه: جک و آچار چرخ، لاستیک زاپاس (در صورت وجود)، جعبه کمک‌های اولیه (در صورت وجود).
فهرست تفصیلی قطعات برای مدل‌های خاص پراید
در این بخش، قطعات خاص هر مدل پراید (صبا، 111، 131، 132، 141) بررسی شده‌اند.
پراید 131
- قطعات موتور: تسمه تایم‌های مخصوص پراید 131، کیت کلاچ‌های حرفه‌ای.
- سیستم الکتریکی: سنسور دور موتور زیمنس شرکتی سایپا یدک، فشنگی روغن شرکتی سایپا یدک کد 500458.
- بدنه و اجزای خارجی: انواع گلگیر، بسته‌های تعمیرات گلگیر، انواع قاب و رودری، مجموعه‌های کامل داشبورد.
پراید 111
- قطعات موتور: بلبرینگ انتهای شفت دوم FAG پراید 111.
- سیستم الکتریکی: کوئل زیمنس پراید 111، پنل بخاری پراید 111.
- بدنه و اجزای خارجی: پوسته سپر، فیبرهای محافظ، قاب‌های مخصوص بلندگو و ایربگ.
پراید صبا
- قطعات موتور: بلبرینگ انتهای شفت دوم FAG پراید صبا.
- سیستم الکتریکی: سنسور کیلومتر شرکتی سایپا یدک کد 514090، دینام 65 آمپر انژکتوری شرکتی سایپا یدک کد 502981، رله سه قلو کولر، استارت کامل شرکتی سایپا یدک کد 504728، فشنگی دنده عقب شرکتی سایپا یدک کد 500436، سنسور اکسیژن ساژم SHIMITO شرکتی سایپا یدک کد 514017.
- بدنه و اجزای خارجی: سپرهای مخصوص (جای راهنما).
نتیجه‌گیری
خودروی پراید با مجموعه‌ای پیچیده از قطعات، یکی از خودروهای محبوب و پرکاربرد در ایران است. در این مقاله، تمامی قطعات اصلی و فرعی آن در دسته‌بندی‌های مشخص بررسی شدند. از قوای محرکه تا لوازم جانبی، هر بخش به‌طور جامع پوشش داده شده تا این مقاله منبعی مفید برای تعمیرکاران، فروشندگان قطعات و علاقه‌مندان به پراید باشد. شما می‌توانید این متن را به‌طور کامل در وب‌سایت خود قرار دهید و از محتوای سئوفرندلی آن بهره‌مند شوید.
نظرات